TECHNOLOGIA – SZANSA CZY ZAGROŻENIE? JAK W DOBIE KOMPUTERA ROZWIJAĆ UMIEJĘTNOŚCI MANUALNE SWOJEGO DZIECKA?

Zgodnie z najnowszymi badaniami, dziecko poniżej drugiego roku życia nie powinno mieć styczności ze świecącymi ekranami, jakie posiada telewizor, komputer, tablet i telefon. Screen media, jak nazywają je amerykańscy psychiatrzy, w sposób nienaturalny uaktywniają systemy neuronalne w mózgu, prowadząc do zwiększonej czujności i rozdrażnienia, nadaktywności lub spowolnienia, obniżenia zdolności do skupiania uwagi i problemów ze snem.

Z uwagi na zmiany na poziomie biochemicznym, przez pierwsze pięć lat życia, kiedy to kształtują się neurologiczne podstawy procesów uczenia się i regulacji emocjonalnej, nadmiar mediów ekranowych jest wysoce szkodliwy. Telewizja dla niemowląt i małych dzieci przerywa naturalną zabawę, ogranicza czas spędzony z rodzicami oraz wpływa na jakość i fazy snu.

Według brytyjskich i amerykańskich badań, optymalny czas korzystania z tego typu urządzeń dla dzieci od 2 do 7 roku życia wynosi 30 minut dziennie. Natomiast dla dzieci do 12 roku życia wydłuża się do godziny. Pamiętajmy jednak, że nie tylko czas ma tutaj znaczenie, ale i treści, z którymi styczność ma dziecko. Jeżeli oglądane programy są bogate w treści związane z przemocą, wzrasta współczynnik zachowań agresywnych u młodszych dzieci oraz starszych chłopców, co może w dłuższej perspektywie prowadzić do zaburzeń zachowania.

Zupełne odizolowanie dziecka od komputera, smartfona i tabletu nie jest jednak właściwą decyzją. Dobra znajomość obsługi komputera i innych urządzeń technicznych to cenna umiejętność. Korzystając z wielu urządzeń w tym samym czasie dziecko ćwiczy multitasking, czyli zdolność wykonywania kilku czynności jednocześnie, tak bardzo wymaganą na obecnym rynku pracy i nauki. Warto jednak nauczyć się z nich mądrze korzystać.

Pamiętajmy, że komputer stanowi jedynie uzupełnienie w procesie nabywania wiedzy. Nie nauczy on nas posługiwania się nożyczkami, nie poprawi kaligrafii i nie będzie naszym przyjacielem. Wspólnie wykonywane w domu prace manualne – lepienie z plasteliny, wycinanie, kolorowanie, kreślenie i szkicowanie to aktywności poprawiające nie tylko funkcjonowanie w zakresie małej motoryki, ale również rozwijające wyobraźnię dziecka. Wspólne gry planszowe, zagadki i książeczki z zadaniami to świetne sposoby rozwijania myślenia przyczynowo-skutkowego. Dzięki temu, że większość z tych aktywności można wykonać wspólnie z domownikami i przyjaciółmi, znakomicie wpływa to na nabywanie przez dziecka kompetencji emocjonalnych i społecznych, adekwatnych do wieku rozwojowego.

Rady dla Rodziców:

• Komputer powinien dopełniać, a nie zastępować czynność uczenia się. W edukacji dzieci korzystajmy więc przede wszystkim z papierowych książek, sztuki, muzyki, wycieczek, sztuk teatralnych i socjalizacji z rówieśnikami.
• To wy jesteście przewodnikami swoich dzieci po świecie technologii. Rodzic powinien być właśnie tą osobą, do której dziecko może się zwrócić z pytaniem w trakcie pracy na komputerze i z którą może przebywać w cyberprzestrzeni.
• Obserwujcie uważnie swoje dziecko w trakcie pracy na urządzeniach ekranowych. Bądźcie świadomi wszystkich aktywności, jakie samodzielnie podejmuje ono w Internecie.
• Bądźcie ciekawi tego, w jaki sposób dziecko wykorzystuje technologie w zdobywaniu wiedzy. Taka obserwacja pokaże, w jaki sposób wasze dziecko myśli, jak wyciąga wnioski i rozwiązuje problemy.
• Zachęcajcie dziecko, by korzystało z komputera razem z rodzeństwem lub przyjacielem. Wspólne używanie tego typu urządzeń przyczynia się do rozwoju istotnych umiejętności społecznych, takich jak oczekiwanie na swoją kolej czy współpraca. Umacnia również umiejętność opowiadania o ważnych sprawach i słuchania drugiej osoby.
• Dobrze zapoznajcie się z oprogramowaniem komputera czy tabletu. Bądźcie bardzo uważni w doborze gier i programów edukacyjnych. Część z nich nie nadaje się do użytku przez dzieci z uwagi na stopień skomplikowania albo niewłaściwe treści.
• Jeśli wasze dziecko będzie korzystać z komputera w szkole, zadbajcie o odpowiednią profilaktykę okulistyczną!
• Ustalcie „czas ekranowy”, czyli łączny czas, jaki wasze dziecko może spędzić używając komputera, oglądając telewizję czy korzystając ze smartfona lub tabletu. Możecie wykorzystać go jako nagrodę (np. wykonanie ekstra obowiązku pozwala zyskać 15 minut czasu więcej) lub konsekwencję niewłaściwego zachowania (np. za spóźnienie w powrocie do domu tracimy 30 minut łącznego czasu).
• Pamiętajcie, że komputer to nie wszystko. Kolorowanki, wycinanki, gry planszowe, zagadki, książeczki z zabawami – to znakomite sposoby ćwiczące podobne umiejętności, jak programy edukacyjne, a umożliwiające włączenie do współpracy wszystkich domowników.

ZRÓBCIE TO RAZEM!

• ALTERNATYWA DLA KOMPUTERA. Na pewno i wy macie sposób na wspólne spędzanie czasu, wolny od technologii. Wycinanki? Wydzieranki? A może wspólne lepienie z plasteliny? Przyślijcie nam zdjęcie waszej ręcznie wykonanej pracy.

Agnieszka Gąstoł-Olbrycht

psychoterapeuta, psycholog 

pedagog specjalny