PIERWSZE DNI DZIECKA W PRZEDSZKOLU I SZKOLE – JAK OSWOIĆ LĘK?

Obawa przed nowym otoczeniem, grupą społeczną, rozstaniem z opiekunem jest zupełnie normalnym elementem zmiany, jaką przechodzą dzieci rozpoczynając naukę w przedszkolu lub szkole. Lęk o lekkim nasileniu nie powinien nas specjalnie niepokoić. Przystosowanie się do nowego środowiska wymaga czasu i dojrzałości poznawczej, społecznej, a przede wszystkim emocjonalnej. W  tym trudnym okresie ogromnie ważna jest obecność cierpliwego i uważnego dorosłego, który nazwie przeżywane przez dziecko emocje, urealni je, wytłumaczy, dlaczego się pojawiły, a także swoim przykładem pokaże, jak bardzo normalne jest to, co czuje.

Jak więc ułatwić dziecku adaptację do warunków przedszkola czy szkoły? Warto rozpocząć od wspólnych zajęć na terenie placówki edukacyjnej, do której pójdzie nasze dziecko. Takie spotkania, regularne, trwające zazwyczaj kilka godzin, organizowane są przez nauczycieli w czerwcu lub sierpniu. To znakomita okazja by zobaczyć nowe miejsce, salę, plac zabaw i wszystkie zabawki oraz zawrzeć pierwsze znajomości z innymi dziećmi, ich rodzicami i nauczycielami. Nic tak bardzo nie zachęca dzieci do zajęć, jak perspektywa superzabawy z fajnym kolegą.

Szkoły i przedszkola polecają rodzicom zakup wyprawki, w skład której wchodzą przybory pisarskie, plastyczne, książki i karty pracy. Wspólna wyprawa z dzieckiem po zakupy to dobry sposób na wzmocnienie jego zaangażowania i chęci do wspólnej nauki z innymi dziećmi. Pierwszy piórnik, plecak i worek na kapcie to dla małego człowieka okazja by zaprezentować siebie – tego, jaki jest i co lubi. Pozwólmy dziecku wybierać, a potem oglądać tę wyprawkę tyle razy, ile tylko będzie chciało. Niech cieszy się nowością i pierwszym tak poważnym doświadczeniem w swoim życiu.

Nie zapominajmy o dzieleniu się własnymi doświadczeniami. Jak to było pierwszego dnia szkoły? Wielu z dorosłych żywo pamięta ten dzień. Opowiedzmy swoim dzieciom o ekscytacji, oczekiwaniu, ciekawości, a wreszcie wielkiej radości, gdy nadszedł pierwszy września. Nie bójmy się mówić również o swoich zmartwieniach, jeśli widzimy, że nasze dziecko również ich doświadcza. Urealnijmy to doświadczenie. Powiedzmy: „Widzę, że się martwisz. Zmartwienia przed pierwszym dniem w szkole są normalne. Każde dziecko zastanawia się jak to będzie…”. Pokażmy małemu człowiekowi, że w tej sytuacji nie jest sam. Otoczony jest bowiem przez życzliwych i uważnych dorosłych oraz rówieśników, którzy tak jak i on, mają swoje obawy i ciekawości.

Dla tych dzieci, którym rozstanie przychodzi szczególnie trudno, które są bardziej wrażliwe i lękliwe w sytuacjach nowych i zupełnie nieznanych, dobrym pomysłem może się okazać zabawa w przedszkole. Rodzic i dziecko kolejno odgrywają role nauczyciela i przedszkolaka. W ten sposób można również przećwiczyć umiejętności samoobsługowe, leżakowanie czy uczestnictwo w zajęciach dydaktycznych (w tym zadawanie pytań). Zabranie ze sobą do plecaczka przyjaciela – pluszaka albo innej ukochanej zabawki – to też sposób, by ułatwić dziecku czas przejścia z otoczenia w pełni znanego do zupełnie nowego.

Rady dla Rodziców:

• W szatni żegnajcie się krótko. Powiedzcie: „Kocham cię. Miłego dnia i dobrej zabawy.” Długie pożegnania w szatni są bardzo stresujące dla dzieci i rodziców, rozbudzają emocje tęsknoty, przestrachu i smutku, czyniąc z każdego poranka naprawdę trudne doświadczenie. Czasami lepiej, by przez pierwsze tygodnie do nowego miejsca odprowadzał dziecko tata – wielu ojcom dużo łatwiej przychodzi powstrzymanie przykrych emocji i łez przy rozstaniu. 
• Nie obiecujcie wspaniałych prezentów za „grzeczne pójście i pozostanie w przedszkolu lub szkole” – przekupstwo ma tutaj krótkie nogi. Ważne, by wzbudzić w dziecku motywację wewnętrzną do bycia w grupie, chęć wspólnej zabawy i nauki. Powiedzcie: „Dzisiaj na pewno czeka ciebie ciekawy dzień. Zapamiętaj wszystko, bo ja jestem bardzo ciekaw, czego się dziś dowiesz i czego mnie nauczysz. Nie mogę się doczekać naszego spotkania po zajęciach w przedszkolu i wspólnej rozmowy o całym twoim dniu.”
• Bądźcie konkretni w mówieniu, o której odbierzecie malucha. Stwierdzenie „przyjdę po ciebie po podwieczorku” pozwoli dziecku umieścić ten moment w czasie, co ułatwi mu oczekiwanie.
• Powtarzajcie dziecku, że zasady obowiązujące w przedszkolu lub szkole są dobre, sensowne i potrzebne. Rutyna, powtarzalność i harmonia dają małemu człowiekowi ogromne poczucie bezpieczeństwa. Reguły gwarantują powtarzalność zachowań dorosłych, a przez to zwiększają dziecięce zaufanie do nauczycieli.

ZRÓBCIE TO RAZEM!

• PIERWSZE DNI W SZKOLE! Zachęcamy was do wykonania, dowolną techniką plastyczną, pracy przedstawiającej pierwszy dzień w szkole. Czekamy na maile ze zdjęciami prac oraz wasze wspomnienia związane z tym okresem!

Agnieszka Gąstoł-Olbrycht

psychoterapeuta, psycholog

pedagog specjalny